O rozbiorze Ostrowic - z pierwszej ręki i merytorycznie
- Napisał ADAM
Sprawą Ostrowic i kondycji finansowej gminy zajmujemy się od samego początku. Po naszym ostatnim artykule "RIO już oficjalnie - Ostrowice powinny zostać przyłączone do sąsiednich gmin" zawrzało w mediach, a u Burmistrza Drawska Pomorskiego zjawiła się delegacja z Ostrowic.
O tym fakcie Burmistrz Ptak informował na przedostatniej sesji rady miejskiej.
Jak się dowiedzieliśmy sprawa również prowadzona jest w Urzędzie Wojewódzkim. To tam skierowaliśmy ostatnie pytania. W imieniu Wojewody na temat sprawy wypowiedział się Piotr Pieleszek z Centrum Prasowego Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie.
„Wojewoda zachodniopomorski już 30 lipca 2010 r. wysłał do resortu administracji (wówczas MSWiA) pismo w sprawie rozważenia zasadności wniosku do premiera o zawieszenie organów gminy Ostrowice.
Ministerstwo odpowiedziało, że do zawieszenia organów gminy konieczne jest wskazanie i udokumentowanie zadań publicznych, które nie są wykonywane przez tę jednostkę samorządu terytorialnego. Listę takich zadań wskazuje Regionalna Izba Obrachunkowa, która bada finanse gminy.
Ponowną informację o sytuacji w gminie Ostrowice wojewoda wysłał do ministra 21 maja 2014 r. (skan pisma w załączeniu). 3 lipca 2014 Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji poinformowało, że nadal brakuje prawnych podstaw do zniesienia gminy. W odpowiedzi z ministerstwa czytamy również, że samo zniesienie gminy nie rozwiąże problemów finansowych, a jedynie obarczy nimi inne samorządy.
23 lipca 2014 r. wojewoda zachodniopomorski – na podstawie informacji z Regionalnej Izby Obrachunkowej, wezwał wójta Ostrowic do zaprzestania naruszeń w zakresie prowadzenia gospodarki finansowej gminy Ostrowice.
W związku z informacją o negatywnej opinii Regionalnej Izby Obrachunkowej o programie naprawczym przygotowanym przez gminę Ostrowice, 18 czerwca 2015 wojewoda zwrócił się do RIO z pytaniem, czy wójt Ostrowic nadal narusza prawo. Aktualnie czekamy na odpowiedź.
W najbliższym czasie spodziewana jest wizyta przedstawiciela resortu administracji, który ma na miejscu ocenić sytuację w Ostrowicach, a także rozmawiać z przedstawicielami ościennych gmin. Wnioski z wizyty zdecydują o dalszych krokach ministerstwa w tej sprawie. - informuje Piotr Pieleszek
Zapytaliśmy również o spotkania wojewody z burmistrzami Drawska Pomorskiego i Złocieńca. Wiemy, że obydwaj włodarze gmin nie są przychylnie nastawieni do połączenia własnej gminy w Ostrowicami.
Ostatnie spotkania wojewody z burmistrzami Złocieńca i Drawska miały charakter roboczy – służyły przedstawieniu poglądów i omówieniu możliwych wariantów i ich konsekwencji, jednak nie skutkowały żadnymi decyzjami - podaje biuro prasowe.
W przypadku, gdyby doszło do likwidacji gminy nastąpiłyby ponowne wybory do rady nowej gminy i wybór nowego burmistrza.
Na procedury likwidacji gminy mają wpływ następujące akty prawne (istotne rzeczy wytłuszczone):
- Ustawa o samorządzie gminnym: (art. 4, 4a – 4d i 4f)
Art.4.1.
Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia:
- 1)tworzy, łączy, dzieli i znosi gminy oraz ustala ich granice;
- 2)nadaje gminie lub miejscowości status miasta i ustala jego granice;
- 3)ustala i zmienia nazwy gmin oraz siedziby ich władz.
- 2.Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, może być wydane także na wniosek zainteresowanej rady gminy.
- 3.Ustalenie i zmiana granic gmin dokonywane są w sposób zapewniający gminie terytorium możliwie jednorodne ze względu na układ osadniczy i przestrzenny, uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniający zdolność wykonywania zadań publicznych.
- 4.Nadanie gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalenie jego granic i ich zmiana dokonywane są w sposób uwzględniający infrastrukturę społeczną i techniczną oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy.
- 5.Zmiany, o których mowa w ust. 1, następują z dniem 1 stycznia.
Art.4a.
1.Wydanie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, wymaga zasięgnięcia przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej opinii zainteresowanych rad gmin, poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady konsultacji z mieszkańcami, a w przypadku zmian granic gmin naruszających granice powiatów lub województw - dodatkowo opinii odpowiednich rad powiatów lub sejmików województw, z zastrzeżeniem ust. 2.
2.Konsultacje z mieszkańcami w sprawach zmiany granic gmin lub granic miasta polegającej na wyłączeniu obszaru lub części obszaru jednostki pomocniczej gminy i jego włączeniu do sąsiedniej jednostki pomocniczej tej gminy lub do sąsiedniej gminy mogą zostać ograniczone do:
1)mieszkańców jednostki pomocniczej gminy objętych zmianą - przez odpowiednie rady gmin;
2)mieszkańców gmin objętych zmianą naruszającą granice powiatów lub województw - przez odpowiednie rady powiatów lub sejmiki województw.
3.W przypadku niewyrażenia opinii, o której mowa w ust. 1, w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wystąpienia o opinię, wymóg zasięgnięcia opinii uznaje się za spełniony.
4.W przypadku przeprowadzenia referendum lokalnego w sprawie utworzenia, połączenia, podziału i zniesienia gminy oraz ustalenia granic gminy, o którym mowa w art. 4c, konsultacji z mieszkańcami, o których mowa w ust. 1 i 2, nie przeprowadza się.
Art.4b.
1.Wydanie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, na wniosek rady gminy wymaga:
1)wniosku rady gminy poprzedzonego przeprowadzeniem przez tę radę konsultacji z mieszkańcami, wraz z uzasadnieniem oraz niezbędnymi dokumentami, mapami i informacjami potwierdzającymi zasadność wniosku;
2)opinii rad gmin objętych wnioskiem, poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady konsultacji z mieszkańcami, a w przypadku zmiany granic gminy naruszającej granice powiatów lub województw - opinii odpowiednich rad powiatów lub sejmików województw;
3)opinii wojewody właściwego dla gminy lub gmin objętych wnioskiem.
2.Do wniosku i opinii, o których mowa w ust. 1, przepisy art. 4a ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
3.Rada gminy występuje z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, do ministra właściwego do spraw administracji publicznej za pośrednictwem wojewody, w terminie do dnia 31 marca.
4.Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania przy składaniu wniosków, o których mowa w ust. 1, oraz dokumenty, które należy dołączyć do wniosku.
Art.4c.
1. W sprawie utworzenia, połączenia, podziału i zniesienia gminy oraz ustalenia granic gminy może być przeprowadzone referendum lokalne z inicjatywy mieszkańców.
2.Z inicjatywą przeprowadzenia referendum, o którym mowa w ust. 1, wystąpić może jedynie grupa co najmniej 15 obywateli, o której mowa w art. 11 ust. 1a ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. Nr 88, poz. 985, z późn. zm.1)).
3.Referendum, o którym mowa w ust. 1, nie przeprowadza się, jeżeli z analizy przeprowadzonej przed referendum wynika, iż na skutek podziału lub ustalenia nowych granic gminy:
1)dochody podatkowe na mieszkańca gminy w zmienionych granicach lub gminy utworzonej byłyby niższe od najniższych dochodów podatkowych na mieszkańca ustalonych dla poszczególnych gmin zgodnie z ustawą z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526, z późn. zm.2));
2)gmina w zmienionych granicach lub gmina utworzona byłaby mniejsza od najmniejszej pod względem liczby mieszkańców gminy w Polsce według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego ogłoszenie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4.
4.Analizy, o której mowa w ust. 3, dokonuje właściwy wojewoda.
5.W przypadku przeprowadzania z inicjatywy mieszkańców referendum, o którym mowa w ust. 1, pytanie zawarte we wniosku, o którym mowa w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym, powinno określać szczegółowo proponowane zmiany w podziale terytorialnym państwa.
6.Wojewoda przekazuje ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej informację o publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym protokołu wyniku referendum, o którym mowa w ust. 1.
Art.4d.
Rada Ministrów nie przeprowadza zmian, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1, jeżeli:
1)dochody podatkowe na mieszkańca gminy w zmienionych granicach lub gminy utworzonej byłyby niższe od najniższych dochodów podatkowych na mieszkańca ustalonych dla poszczególnych gmin zgodnie z ustawą z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego;
2)gmina w zmienionych granicach lub gmina utworzona byłaby mniejsza od najmniejszej pod względem liczby mieszkańców gminy w Polsce według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego ogłoszenie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4.
Art.5.1.
Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Jednostką pomocniczą może być również położone na terenie gminy miasto.
2.Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy.
3.Zasady tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej określa statut gminy.
4.(uchylony).
- Oraz w kodeksie wyborczym: (art. 390, 390a, 492)
Rozdział 5 Zmiany w podziale terytorialnym państwa
Art. 390.
§ 1. Zmiany w podziale terytorialnym państwa zachodzące w toku kadencji rad powodują następujące skutki:
- jeżeli z jednostki samorządu terytorialnego zostaje wyłączony obszar stanowiący część okręgu wyborczego, okręg lub więcej okręgów wyborczych dla wyborów danej rady w celu włączenia tego obszaru do tworzonej nowej jednostki, to mandat radnego stale zamieszkałego lub wybranego na tym obszarze wygasa z mocy prawa;
- jeżeli z jednostki zostaje wyłączony obszar stanowiący część okręgu wyborczego lub okręg wyborczy dla wyborów danej rady i zostaje on włączony do sąsiedniej jednostki, radny stale zamieszkały i wybrany w tym okręgu staje się radnym rady w jednostce powiększonej; mandat radnego niespełniającego tych warunków wygasa z mocy prawa;
- jeżeli jednostka zostaje włączona do innej jednostki albo dwie jednostki lub więcej łączy się w nową jednostkę, rady tych jednostek zostają z mocy prawa rozwiązane.
§ 2. Zmiany w podziale terytorialnym skutkujące wygaśnięciem praw powiatu posiadanych dotychczas przez miasto nie powodują rozwiązania rady tego miasta.
§ 3. Przepisy § 1 pkt 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku radnego stale zamieszkałego na obszarze okręgu wyborczego lub jego części włączanego do sąsiedniej jednostki, a wybranego w innym okręgu wyborczym włączanym także w całości lub w części do tej jednostki.
§ 4. W przypadku zmiany składu rady z przyczyn, o których mowa w § 1 pkt 1 i 2 oraz w § 3, rada działa w zmienionym składzie do końca kadencji, z zastrzeżeniem § 5. Zmiany w składach rad ogłasza, w formie obwieszczenia, komisarz wyborczy w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
§ 5. Jeżeli w wyniku zmian, o których mowa w § 4, skład rady zmniejszył się poniżej 3/5 ustawowej liczby radnych, rada jednostki zostaje z mocy prawa rozwiązana.
§ 6. Komisarz wyborczy podaje do publicznej wiadomości oraz ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, w formie obwieszczenia, informację o rozwiązaniu z mocy prawa rady jednostki.
§ 7. Wygaśnięcie mandatu radnego z przyczyn, o których mowa w § 1 pkt 1 i 2 oraz w § 3, następuje w dniu wejścia w życie zmiany w podziale terytorialnym. Wygaśnięcie mandatu stwierdza właściwa rada, w drodze uchwały, podjętej w ciągu 3 miesięcy od ich wystąpienia. Przepis § 6 stosuje się odpowiednio.
§ 8. W przypadku utworzenia nowych jednostek samorządu terytorialnego, włączenia jednostki do innej jednostki albo połączenia dwóch lub więcej jednostek w nową jednostkę przeprowadza się wybory do nowych rad w trybie i na zasadach określonych w kodeksie.
§ 9. Wyborów nowych rad nie przeprowadza się, jeżeli ich data przypadałaby w okresie 6 miesięcy przed zakończeniem kadencji rad.
Art. 390a
§ 1. Wyborów zarządzonych na podstawie art. 371 nie przeprowadza się w jednostce samorządu terytorialnego, w której wskutek zmian w podziale terytorialnym państwa rozwiązaniu ulegnie rada, jeżeli data wyborów przypada w okresie 6 miesięcy poprzedzających rozwiązanie tej rady. W jednostce tej wybory do nowej rady przeprowadza się w trybie i na zasadach określonych w kodeksie po wejściu w życie zmian w podziale terytorialnym państwa.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, do czasu rozwiązania rady w jednostce samorządu terytorialnego, o której mowa w art. 390 § 1 pkt 3, zadania i kompetencje rady wykonują dotychczasowe organy. Po rozwiązaniu rady oraz w sytuacji, o której mowa w art. 390 § 5, do czasu wyboru nowej rady zadania i kompetencje rady wykonuje osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek wojewody zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
Wygaśnięcie mandatu wójta
Art. 492.
§ 1. Wygaśnięcie mandatu wójta następuje wskutek:
- odmowy złożenia ślubowania;
- niezłożenia w terminach określonych w odrębnych przepisach oświadczenia o swoim stanie majątkowym;
- pisemnego zrzeczenia się mandatu;
- utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów;
- naruszenia ustawowych zakazów łączenia funkcji wójta z wykonywaniem funkcji lub prowadzenia działalności gospodarczej, określonych w odrębnych przepisach;
- orzeczenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji w trybie określonym w przepisach o emeryturach i rentach z funduszu Ubezpieczeń Społecznych na okres co najmniej do końca kadencji;
- śmierci;
- odwołania w drodze referendum;
- odwołania wójta w trybie art. 96 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późń. zm.);
- zmian w podziale terytorialnym, o których mowa w art. 390 § 1 pkt 3.
§ 2. Wygaśnięcie mandatu w przypadkach określonych w § 1 pkt 1–7 stwierdza rada gminy, w drodze uchwały, w terminie miesiąca od dnia wystąpienia przesłanek wygaśnięcia mandatu. Przed podjęciem uchwały o wygaśnięciu mandatu z przyczyn, o których mowa w § 1 pkt 1–5, należy umożliwić wójtowi złożenie wyjaśnień.
§ 3. Uchwałę o wygaśnięciu mandatu wójta w przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 1–7, przewodniczący rady gminy niezwłocznie przesyła wojewodzie i komisarzowi wyborczemu.